واحد مراقبت‌های ویژه یا آی سی یو (ICU) قسمتی از بیمارستان‌هااست که از بیماران بدحال یا بیمارانی که نیاز به نظارت دقیق و مداوم پس از جراحی دارند،گفته می‌شود. بیماران تا رسیدن به بهبودی نسبی با تجهیزات و داروهای اختصاصی تحت نظارت هستند. در بخش ICU معمولاً تجهیزات به خصوصی در اختیار هر بیمار قرار می‌گیردمثل تخت‌های تنظیم شونده، دستگاه مانیتور ضربان قلب، فشار سنج، مخزن اکسیژن، تشک مواج، ساکشن ، دستگاه کمک تنفسی و …

تجهیزات مراقبتهای ویژه ICU) و (CCU

با توجه به افزایش نیاز به مراقبت‌های ویژه در سال‌های اخیر، بخش‌های ICU و CCU در بیمارستان‌ها با کمبود ظرفیت مواجه شده‌اند که باعث شده است در بسیاری از موارد بیماران در ICU‌های خانگی تحت درمان قرار بگیرند. به طور کل، بخش مراقبت‌های ویژه یا ICU، بخشی از بیمارستان است که در آن از بیماران با شرایط جدی، نگه داری می شود. در این بخش بیماران تحت نظارت مستمر قرار گرفته و از تجهیزات پزشکی گوناگون بهره‌مند می‌شوند. ICU خانگی روشی جایگزین برای ICUهای بیمارستانی است که مخارج درمان را کاهش داده و راهی ایمن برای مراقبت از بیمار محسوب می‌شود.

 مراکز بسیاری هستند که می‌توان از آن‌ها برای تجهیز خانه به وسایل مراقبت‌های ویژه استفاده کرد. یکی از مواردی که استفاده از این نوع روش درمان را طلب می‌کند، برای بیماران مبتلا به کووید-19 در شرایط متوسط رو به بالا است تا روند درمان آن‌ها با دقت بالا و نظارت انجام شود. این کار باعث می‌شود بیمار کمتر در معرض خطر ابتلا به مواردی مانند عفونت‌های بیمارستانی قرار بگیرد و لازم نباشد در لیست‌های طولانی انتظار بیمارستان‌ها برای ورود به ICU قرار بگیرد. برخی دیگر از مواردی که استفاده از ICU خانگی در آن‌ها رایج است بیماری‌های لاعلاج و ذات‌الریه هستند.

تجهیزات ICU خانگی

1. مدیریت زخم بستر

تخت‌هایی که ما در خانه استفاده می‌کنیم، مناسب نگه داری طولانی مدت از بیمار نیستند. استراحت در تخت برای مدت طولانی می‌تواند منجر به بروز زخم بستر در برخی نواحی از پوست شود که دائما در تماس با تخت هستند. این مسئله می‌تواند منجر به بروز عفونت شده و روند بهبودی بیمار به تعویق بیندازد. از این رو استفاده از تشک مواج و تخت‌های مناسب برای جلوگیری از این مسئله توصیه می‌شود. همچنین لباس بیمار می‌بایست روزانه 2 تا 3 بار تعویض شود. نوع تخت ICU مناسب با شرایط بیمار و تجویز پزشک انتخاب می‌شود. همچنین، لازم است بیمار از تخت‌های مناسب استفاده کند تا دچار زخم بستر و عفونت‌های بیمارستانی نشود.

2. پرستاران مراقبت‌های ویژه

پرستاری مهم‌ترین جنبه درمان با ICU خانگی است. بسته به شرایط بیمار و وخامت اوضاع، می‌بایست پرستارانی آموزش‌دیده از بیمار مراقبت کنند که وظایفشان شامل نظارت بر علائم حیاتی، نظارت بر وضعیت گوارش و سیستم دفع بیمار، بررسی عملکرد ونتیلاتور، بررسی سطح اکسیژن خون در بدن بیمار، رسیدگی به مشکلات او رسیدگی به نیازهای روزانه بیمار مانند تزریق یا دارو دادن، کار کردن با تجهیزات پزشکی و مشاوره با دکتر می‌شود. یک پرستار خوب می‌تواند نقش به سزایی در بهبود بیمار ایفا کند.

لازم به ذکر است، پرستار ICU خانگی، باید نحوه کار کردن با تمام تجهیزات را بداند و در رابطه با استفاده از تمام تجهیزات مراقبت‌های ویژه آموزش دیده باشد. این افراد می‌بایست تجربه و دانش کافی داشته باشند تا در صورت لزوم در شرایط به طور حرفه‌ای عمل کرده و جان بیمار را نجات دهند.

3. ذخیره برق

در صورت رفتن برق، می‌بایست یک راه جایگزین برای تامین برق تجهیزات پزشکی بیمار وجود داشته باشد تا روند درمان بیمار با مشکل روبرو نشود.

4. فیزیوتراپی

این مسئله کاملا وابسته به شرایط و قدرت حرکت بیمار است. حتی برای بیمارانی که شرایط بسیار وخیمی دارند، ممکن است انجام دادن فیزیوتراپی به حفظ قابلیت و توانایی حرکت بدن  در بیمارکمک کند.

5. تجهیزات پزشکی

وجود تجهیزات پیشرفته پزشکی در ICUها ی خانگی از موارد ضروری است. تجهیزات مورد نیاز در این اتاق بسته به نوع و شدت بیماری ممکن است متفاوت باشد. برای انتخاب این تجهیزات شرایط بیمار می‌بایست توسط پزشک ارزیابی شود. برخی از این تجهیزات عبارتند از:

• مانیتورهای بیمار

از مانیتورینگ بیمار برای نظارت بر علائم حیاتی استفاده می‌شود که مجهز به انواع آلارم است تا در شرایط اضطراری به کاربر هشدار دهد این شرایط ممکن است بروز انواع تغییرات در تنفس، فشار خون، ضربان قلب، سطح اشباع اکسیژن در خون، میزان دی‌اکسید کربن در خون و موارد دیگر باشد.

• لوله­ی تراشه (نای)

لوله‌ای است که از راه بینی یا دهان وارد نای می‌شود تا به کمک ونتیلاتور هوا به ریه بیمار برساند.

• سوند سوان-گانز (سوند شریان ریوی)

سر این سوند، دستگاه حرارت‌ سنج قرار گرفته است و وارد گردن یا قفسه­ سینه می‌شود تا میزان مایعات در قلب را اندازه‌گیری و عملکرد آن را بررسی کند.

• نبولایزر

برای انتقال دارو به بدن بیمار از راه استنشاق استفاده می‌شود.

• تشک مواج (تشک زخم بستر)

این تشک پزشکی، فشار وزن بیمار را در قسمت‌های گوناگون بدن وی جابجا می کند تا از ایجاد زخم بستر جلوگیری شو

• ونتیلاتور

برای کمک به تنفس بیمارانی استفاده می‌شود که نمی‌توانند به تنهایی نفس بکشند و در آن آلارم‌هایی تعبیه می‌شود تا در صورت بروز مشکل به کاربر هشدار دهد. این وسیله میزان، حجم و فشار اکسیژن ورودی به ریه و دی‌اکسیدکربن خروجی از آن را متناسب با شرایط بیمار تنظیم می‌کند.

• پمپ سرم (پمپ اینفیوژن)

از این دستگاه برای انتقال مستمر داروی بیهوشی، انواع دارو و انتقال خون به صورت وریدی در زمان و اندازه‌های مشخص به بیمار استفاده می شود.

• بای‌پپ (BiPAP)

از این دستگاه کمک‌تنفسی برای باز کردن راه هوایی از طریق اعمال فشار هوای مثبت استفاده می‌شود. سطح فشار وارده در زمان دم و بازدم توسط بای‌پپ متفاوت است.

• سی‌پپ (CPAP)
• از این دستگاه کمک‌تنفسی برای باز کردن راه هوایی از طریق اعمال فشار هوای مثبت استفاده می‌شود. سطح فشار وارده در زمان دم و بازدم توسط سی‌پپ یکسان است.
• پالس اکسیمتر

از این دستگاه برای اندازه‌گیری سطح اشباع اکسیژن در خون استفاده می‌شود.

• سوند فولی (سوند ادرار)

از آن برای تخلیه مثانه استفاده می‌شود.

• دستگاه اکسیژن‌ساز

این دستگاه با متراکم کردن هوای محیط و عبور آن از فیلترها، اکسیژن با خلوص پزشکی تولید می‌کند. اکسیژن تولیدشده توسط شلنگ اکسیژن و ماسک یا نازال کانولا به ریه‌ بیمار رسانده می‌شود.

• پمپ سرنگ (پمپ تزریق)

از آن برای تزریق انواع دارو و مایعات در اندازه‌ و زمان مشخص به بیمار استفاده می‌شود. سرعت تزریق توسط این پمپ قابل کنترل است.

• دستگاه ساکشن

از این وسیله برای تخلیه موادی مانند انواع ترشحات و مایعات بدن، بافت بدن، گاز و حتی استخوان استفاده می‌شود.

• پمپ قلب (ماشین قلب و ریه)

این دستگاه می‌تواند به جای قلب عمل پمپاژ خون و به جای ریه عمل اکسیژن‌رسانی به خون را انجام دهد.

• دفیبریلاتور (الکتروشوک قلبی)

از آن با وارد کردن انرژی الکتریکی به قلب، برای برگرداندن ریتم طبیعی به قلب استفاده می‌شود.

• بالون پمپ

این بالون کمک می‌کند خون به آسانی در عروق جریان پیدا کند.

• کپسول اکسیژن
• پمپ ترومبوز وریدی (DVT)
• پایه IV

توصیه‌هایی در راستای ICU خانگی

• لازم است در ICUهای خانگی یک پرستار معتبر که آموزش‌های لازم را دیده است، وجود داشته باشد تا در شرایط اضطراری کمک‌های لازم را به بیمار برساند.
• هنگام انتخاب یک موسسه برای کمک به ساخت ICU خانگی، اطمینان یابید که خدمات پرستار 24 ساعته را ارائه کنند تا در شرایط اضطراری دچار مشکل نشوید.
• اتاقی که تجهیزات ICU در آن قرار می‌گیرند، می‌بایست روزی دو بار تمیز و ضدعفونی شود.
• مطمئن شوید همواره برق به تجهیزات پزشکی رسانده شود و در صورت قطعی برق ژنراتور وجود داشته باشد.
• برای استفاده از تجهیزات در صورت لزوم تحت آموزش قرار بگیرید.
• در صورت بروز انواع مشکل یا فعال شدن آلارم دستگاه به سرعت اقدام به رفع مشکل کنید و به پرستار، پزشک یا فروشنده‌ دستگاه خبر دهید.
• تجهیزات یدکی داشته باشید.
• کودکان و حیوانات خانگی را از ICU خانگی دور نگاه دارید.
• برای نگه‌داری، تمیز کردن، تعویض باتری تجهیزات و مواردی از این دست به دستورالعمل مراجعه کرده و از متخصصان کمک بگیرید.

مزایای ICU خانگی

• طی کردن روند درمان در ICU خانگی، مناسب بیمارانی است که در شرایط وخیمی مانند ابتلا به کووید-19 و ذات‌الریه هستند.
• در برخی موارد این روش نسبت به بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان‌ها، مقرون به صرفه است.
• مراقبت انفرادی از دیگر مزایای این روش است. در بسیاری از موارد در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان‌ها، پرستارها به چندین نفر در آن واحد رسیدگی می‌کنند. این در حالی است که در ICU خانگی، در تمام طول روز یک پرستار از یک بیمار مراقبت می‌کند و تماس‌های شخصی با پزشک باعث می‌شود به بیمار توجه ویژه‌ای بشود.
• نکته مهم دیگر، راحت بودن محیط خانه است. توانایی بهبود یافتن در محیط راحت و آرامش‌بخش خانه، راهی موثر و مقرون به صرفه است. همچنین، این روش ایمن‌تر از حضور در محیط عمومی بیمارستان است و خطرات احتمال ابتلا به انواع عفونت در طول دوران بهبودی را کاهش می‌دهد.
• بیمار در خانه راحت‌تر و خوشحال‌تر است؛ زیرا در محیطی آشنا در کنار عزیزانش روند درمان را طی می‌کند.
• ICUهای خانگی، مزایای بسیاری مانند دریافت خدمات درمانی باکیفیت با قیمتی کمتر از بیمارستان‌های خصوصی دارد که منجر به روند درمانی ایمن و راحت می‌شود.
• در مواردی که لازم است بیمار برای مدت طولانی تحت مراقبت‌های ویژه باشد، ICU خانگی از طریق مالی، احساسی و ذهنی به بیمار و افراد خانواده او کمک می‌کند تا راحت‌تر این دوران را پشت سر بگذارند.