مانیتور بیمار
مانیتور بیمار با نامهای گوناگونی مانند مانیتورینگ فیزیولوژیک، مانیتورینگ بیمار و مانیتور علائم حیاتی نیز شناخته میشود. این دستگاه با نمایش مستمر علائم حیاتی مانند فعالیت قلب، فشار خون، دمای بدن و درصد اشباع اکسیژن بیمار، نقشی اساسی در روند درمان بیماران ایفا کرده و در شرایط نامطلوب به کادر درمان هشدارهای لازم را میدهد. مانیتورها در واقع از تجهیزات اصلی در بخشهای گوناگون مراکز درمانی و هنگام مراقبت از بیمار در منزل محسوب میشوند. به طور کل، از این مانیتور در بخش مراقبتهای ویژه، هنگام جراحی، بخش ریکاوری، اورژانس و آمبولانسها استفاده میشود و در هر بخش ضرورت خاص خود را دارد.
مانیتورینگ بیمار
سیستم مانیتورینگ از اجزای گوناگونی تشکیل می شود که موارد اصلی آن عبارتند از:
- مانیتور (صفحه نمایش)
مانیتور میتواند لمسی یا غیر لمسی باشد و اطلاعات بیمار روی آن نشان داده میشوند. مانیتورهای مدرن معمولا برای سهولت کار لمسی و کوچکتر طراحی میشوند.
- کیبورد (صفحه کلید)
برای کمک به انجام تنظیمات دستگاه مورد استفاده قرار میگیرد
- باتری
علاوه بر باتری اصلی دستگاه که معمولا نیکل کادمیوم یا سرب و اسیدی است، باتریهای کوچک 3 ولتی پشتیبان یا بکآپ نیز در دستگاه تعبیه میشوند تا اطلاعات سیستم مانیتورینگ را ذخیره کنند.
- برد تغذیه
وظیفهی تبدیل ولتاژ برق شهری به ولتاژ مناسب برای دستگاه را بر عهده دارد.
- انواع سنسور (حسگر)
از سنسورها برای انتقال اطلاعات به دستگاه استفاده میشود.
انواع سنسور مانیتور بیمار
- سنسور دما
- سنسور قند خون
- پروب پالساکسیمتر
- کاف فشارسنج اتوماتیک
- انواع پروب
- انواع ماژول
- الکتروکاردیوگرام یا ECG: برای اطلاعات مربوط به قلب مانند تعداد ضربان قلب در هر دقیقه است و معمولا 3 لید قلبی را نشان میدهد.
- Resp: اطلاعات مربوط به تنفس مانند تعداد تنفس در هر دقیقه را نشان میدهد.
- SpO2: مانند پالس اکسیمتر است و اطلاعات مربوط به درصد اشباع اکسیژن خون یا پلیتسموگرافی را نشان میدهد.
- کنترل دما (temp): دمای بدن و اختلاف دما بین دو نقطه از بدن را اندازهگیری میکند.
- کنترل فشار: برای اندازهگیری مرتب فشار خون استفاده میشود.
ماژول NIBP: اندازه گیری انواع فشار با روش غیر تهاجمی
ماژول IBP: اندازه گیری و نمایش فشار شریانی با روش تهاجمی
- دی اکسید کربن (CO2): درصد دی اکسید کربن در بازدم فرد را میسنجد.
- ماژول INSP: میزان دی اکسید کربن در دم را اندازهگیری میکند.
- میزان گازهای تنفسی و خونی
- برون دهی قلبی
روش کار مانیتورینگ بیمار
این دستگاه به کمک انواع ماژول و حسگرهایی که در آن تعبیه شدهاند، علائم حیاتی بیمار را اندازهگیری کرده و پس از پردازش این اطلاعات آنها را روی مانیتور به نمایش درمیآورد. نمایش اطلاعات بسته به نوع آنها میتواند با موج یا عدد نشان داده شود. این بدین معنی است که موج های کاردیوالکتریکی به صورت موج و تعداد ضربان قلب با عدد روی مانیتور به نمایش درمیآیند. در این دستگاه برای تمام این اطلاعات محدودهای استاندارد تعریف شده است و در صورتی که میزان این اطلاعات در فردی بالاتر یا پایینتر باشد، بدین معنی است که بدن وی در شرایط نرمال نیست. از این رو آلارمهای صوتی و تصویری موجود در دستگاه به افراد این مسئله را هشدار میدهند تا اقدامات لازم برای برگشت بیمار به شرایط عادی انجام شود.
آلارمهای سیستم مانیتورینگ را بسته به نوع آن میتوان به سه دستهی فیزیولوژیکی، فنی و پیام متنی تقسیم کرد. لازم به ذکر است، این آلارمها ممکن است صوتی، تصویری یا هر دو باشند. برخی از سیستمهای مانیتورینگ قابلیت چاپ اطلاعات را نیز در اختیار کاربر قرار میدهند. در صورتی که سیستم دارای چاپگر باشد، میتواند به کمک رکوردرهای حرارتی اطلاعات و سیگنالهای بیمار را چاپ کند. به خاطر داشته باشید، برای تمیز کردن این سیستم به دستورالعمل سازندهی آن مراجعه کرده و در صورت نیاز به راهنمایی، از فروشندهی دستگاه کمک بگیرید. در نظر داشته باشید این سیستم نباید با اتوکلاو تمیز شود یا با شویندههای ساینده مانند اکسید اتیلن استریل شود.
انواع سیستم مانیتورینگ
سیستم های مانیتورینگ را میتوان از ابعاد گوناگون مانند نحوهی اتصال، نوع ماژول و میزان حساسیت دستگاه دستهبندی کرد. از نظر نحوه اتصال این سیستم بر سه نوع است:
- مانیتورینگ کنار تختی (Bed Side)
مانیتور علایم حیاتی کنارتختی میتواند خانگی یا بیمارستانی باشد. با این حال در صورتی که این سیستم در بیمارستان استفاده شود، معمولا به سیستم سانترال (مرکزی) متصل است.
- مانیتورینگ مرکزی یا سانترال (Central)
سیستم مانیتورینگ مرکزی در ایستگاه مرکزی پرستاری قرار داده میشود و میتوان در آنجا به کمک دستگاه سانترال اطلاعات تمام بیماران را مشاهده و بررسی کرد. برای اتصال مانیتور کنار تخت بیمار به سیستم سانترال، کابل شبکه متصل به ایستگاه مرکزی به سوکت شبکه در پشت مانیتور وصل میشود. به طور کل، از سیستم سنترال برای کنترل علائم حیاتی بیماران مختلف در یک بخش ،از داخل استیشن پرستاری استفاده میشود. برخی از اجزای این سیستم عبارتند از:
- سیستم مانیتور علائم حیاتی
معمولا تعداد این مانیتور در سیستم سنترال حداقل 4 عدد است، با این حال ممکن است در یک سیستم سنترال فقط از یک مانیتور علائم حیاتی نیز استفاده شود.
- سرور مرکزی
برای سرور مرکزی از یک سیستم کامپیوتری با قابلیت ذخیرهسازی اطلاعات افراد استفاده میشود.
- کـانـال هـای ارتبـاطـی
بسته به نوع سرور میتوان برای کانال ارتباطی از موارد گوناگونی مانند امـواج رادیـویـی، کـابـلهـای مخـابراتی و فیبرهای نوری استفاده کرد.
تله مانیتورینگ (Tele Monitoring)
در سیستم تله مانیتورینگ مانیتورهای موجود در یک یا حتی چند بیمارستان به هم متصل میشوند تا بتوان از راه دور به علائم حیاتی بیمار دسترسی داشت.
همچنین، اگر بخواهیم این تقسیمبندی را از نظر میزان حساسیت انجام دهیم، به ترتیب زیر خواهد بود:
- حساسیت پایین
سادهترین نوع از مانیتور محسوب میشود و علایم حیاتی اولیه مانند ضربان قلب و میزان اشباع اکسیژن در خون را نشان میدهد.
- حساسیت متوسط
این نوع مانیتورینگ بر دو نوع یکپارچه و ماژولار است ومعمولا از آن مراقبت از بیماران در خانه و اورژانس استفاده میشود.
- حساسیت بالا
پیشرفتهترین نوع مانیتورینگ از نظر حساسیت است و از آن در بخش مراقبتهای ویژه، عملهای جراحی و مواردی از این دست استفاده میشود. این دسته از مانیتورها میتوانند آریتمی و بروندهی قلبی بیمار را نیز اندازه گیری کنند.
تقسیم بندی مانیتورینگ بر اساس نوع ماژول نیز میتواند به صورت زیر باشد:
مانیتورینگ اتاق عمل
استفاده از این سیستم در هنگام جراحی بسیار ضروری است و جراح میبایست در تمام طول عمل جراحی به علائم حیاتی بیمار دسترسی داشته باشد. این کار کمک میکند جراحی با کیفیت بیشتری انجام شده و احتمال خطرات جراحی کاهش پیدا کند. لازم به ذکر است، این علائم پس از جراحی نیز کنترل میشوند تا ریکاوری بیمار به خوبی انجام شود.
مانیتورینگ بخش مراقبتهای ویژه
این نوع مانیتور که با نام مانیتورینگ CCU نیز شناخته میشود، یکی از پراهمیتترین تجهیزات این بخش است، زیرا لازم است کادر درمان از بروز کوچکترین تغییر در علائم حیاتی بیماران باخبر باشند. در بخش مراقبت های ویژه از مانیتورهایی استفاده میشود که حساسیت بالایی داشته باشند.
-
مانیتورینگ فشار خون
-
مانیتورینگ اورژانس
-
مانیتورینگ عملکرد تنفسی
-
مانیتورینگ قند خون
-
هولتر مانیتورینگ
نکاتی برای خرید دستگاه مانیتورینگ
برخی از مواردی که میبایست هنگام خرید این سیستم به آنها توجه کنیم، عبارتند از:
- رزولوشن تصویر در مانیتور
- اندازهی مانیتور
- اعتبار شرکت سازنده و فروشنده
- نوع سیستم و انتخاب آن متناسب با نیاز
- استاندارد بودن دستگاه
- قیمت دستگاه
- نوع و تعداد ماژولها
- تعداد لیدها و دامنهی ضربان قلب
- انواع آلارم
- قابلیت شبکه کردن
- حداکثر تعداد دستگاه در یک شبکه
- محل استفاده از دستگاه (خانه یا مراکز درمانی)
- میزان حساسیت دستگاه