تخت جراحی
تختهای بیمارستانی براساس بخشی که از آنها استفاده میشود انواع مختلفی دارند. یکی از آنها تخت جراحی است. که اکثرا در بخش جراحی و اتاق عمل از آن استفاده میشود. در کل تخت جراحی تختی مجهز به مکانیسم هایی است که میتواند کل سکوی تخت را بالا یا پایین بیاورد. تک تک اجزای سکو را منعطف یا باز و بسته کند. سر یا پای بیمار را به طور مستقل بالا یا پایین بیاورد. تختهای جراحی که با نام تخت اتاق عمل و میز جراحی نیز شناخته میشوند، انواع گوناگونی دارند. و طراحی آنها بسته به کاربردشان ( تخت جراحی ارتوپد ، تخت جراحی قلب ، تخت جراحی مغز و غیره) انجام میشود.
کاربرد تخت جراحی
به طور کل میتوان گفت هدف از استفاده از این محصول، ثابت نگاه داشتن بیمار در یک وضعیت قرارگیری به خصوص، هنگام عملهای جراحی است. تخت های جراحی امکانات متفاوتی دارند که آنها را از دیگر تختها متمایز میکند. برای مثال ارتفاع در این تختها قابل تنظیم است و میتوان شکنهای تخت را بالا یا پایین آورد. هر تخت ممکن است صاف یا قابل تقسیم به چند بخش باشد که به هر کدام از این بخشها یک شکن میگویند. این تختها میتوانند تخت تک شکن (تغییر زاویهی سر)، تخت دو شکن (تغییر زاویهی سر و مچ پا) و حتی تخت سه شکن (تغییر زاویهی سر، مچ پا و بخش ران پا) باشند. هر چه تعداد این شکنها بیشتر باشد، تعداد پوزیشنهایی که تخت بیمار پشتیبانی میکند بیشتر است. این وسیله که از ملزومات مراکز درمانی به خصوص بخش اتاق عمل است، میتواند از عوامل کیفیت بالای یک عمل جراحی محسوب شود، از این رو در زیر بیشتر به بررسی تخت جراحی میپردازیم.
انواع تخت جراحی
تقسیم بندی تخت های surgery از نظر نحوهی ساخت به صورت زیر است:
-
تخت جراحی مکانیکی یا هیدرولیکی
این نوع تخت که با نام تخت دستی نیز شناخته میشود، ساده ترین و کمهزینهترین نوع تخت جراحی است. برای تنظیم حالت شکنها یا تنظیم ارتفاع در این نوع از تختها از اهرم های دستی استفاده می شود.
-
تخت جراحی نیمه برقی یا نیمه الکتریکی (نیمه هیدرولیک)
معمولا برای تنظیم ارتفاع تخت از اهرم دستی استفاده میشود. در حالی که برای تنظیم شکنها میتوان از صفحهی کنترل استفاده کرد.
-
تخت جراحی برقی یا الکتریکی
پیشرفتهترین نوع تخت است که تنظیم ارتفاع و نحوهی قرارگیری شکنهای تخت در آن به کمک کنترل (ریموت) انجام میشود. معمولا تختهای برقی به چرخهای ترمزدار مجهز هستند. و در مواقع بحرانی مانند قطعی برق میتوان از باتری برای کنترل آنها استفاده کرد. با این حال اهرم دستی نیز در آنها قرار داده میشود تا در صورت نیاز مورد استفاده قرار بگیرد. این تخت ها معمولا از پوزیشن هایی مانند صندلی قلبی و انواع ترندلنبرگ پشتیبانی می کنند.
با توجه به این که انجام هر عمل جراحی نیازمند امکانات به خصوصی است، میتوان تختهای جراحی را بر اساس انواع عمل جراحی نیز طبقهبندی کرد:
تخت جراحی عمومی
این نوع تخت که رایج ترین تخت جراحی است، کاربردهای گوناگونی دارد. و از آن برای جراحیهای عمومی مانند برداشتن سنگ کیسهی صفرا، عمل آپاندیس و انواع جراحیهای زیبایی استفاده میشود. ارتفاع و طول تخت جراحی عمومی قابل تنظیم است. و معمولا میتوان قسمت سری تخت را در صورت نیاز جدا کرد. نکتهی مهم در رابطه با تخت جراحی ثابت نگاه داشتن بیمار و عدم تغییر در جایگاه و زاویهی بدن اوست تا عمل جراحی با کیفیت مناسب انجام بگیرد. بسیاری از این تختها قابلیت تحمل وزن بالا و پشتیبانی از جراحی با سیستم هدایت تصویری را دارند. که از موارد ضروری برای انجام بسیاری از عملهای جراحی محسوب میشوند. لازم به ذکر است، تختهای عمومی معمولا در اندازهای با ارتفاع 195 سانتیمتر و عرض 50 سانتیمتر طراحی میشوند.
تخت جراحی مخصوص جراحی با اشعهی ایکس
بسیاری از تختها از این ویژگی پشتیبانی میکنند. و میتوان به کمک این تجهیزات پزشکی جراحیهایی را انجام داد که در روند آنها نیاز به استفاده از تکنولوژی هدایت تصویری Xray است. معمولا در جراحیهای مغز و ستون فقرات از فلوروسکوپی و عکسبرداری استفاده میشود.
تخت جراحی ارتوپد
این نوع تخت معمولا به دلیل وجود قطعات بیشتر نسبت به دیگر تختها، قابلیت قرار گرفتن در موقعیتهای قرارگیری گوناگون برای بیمار را پشتیبانی میکند. تا جراح به راحتی به موضع مورد نظر دسترسی داشته باشد. این دسترسی، کنترل جراح و دقت جراحی را بالا میبرد. یکی از قطعات کاربردی جانبی در این نوع تخت زیردستی های مخصوص جراحی ارتوپد میباشند. که اندام مورد نظر برای جراحی را روی آن قرار میدهند.
تخت جراحی مغز و اعصاب
با توجه به حساسیت بالای جراحی مغز، نحوهی قرارگیری و ثبات بیمار در طول عمل جراحی اهمیت بسیار بالایی دارد. از این رو استفاده از تختهای جراحی مغز که قابلیت تنظیم وضعیت بیمار و دسترسی بالایی به جراح میدهند. کیفیت این عملها را تا حد زیادی بالا میبرد.
تخت اورولوژی و سیستیک
این دسته از تختها برای انواع جراحی در شاخه اورولوژی و براکیتراپی استفاده میشود. که قابلیت جراحی به کمک هدایتگر تصویری را پشتیبانی کرده و به کادر جراحی امکان تنظیم وضعیت بیمار را میدهند.
اجزای تخت های بیمارستانی
برخی از قطعاتی که در بسیاری از تختهای جراحی مشترک هستند، عبارتند از:
- بدنهی تخت
میتواند از جنس فولاد، آهن یا آلومینیوم باشد. با این حال برای حفظ بهداشت و افزایش مقاومت تخت، روی آن از رنگ پودری الکترواستاتیک و کروم استفاده می شود.
- صفحه کلید
برای انجام تنظیمات تخت مورد استفاده قرار میگیرد.
- اهرم دستی
برای تنظیم ارتفاع یا زاویهی شکنها به صورت مکانیکی استفاده میشود.
- نردهی بالای تخت
در صورتی که تخت مجهز به نرده باشد، قابلیت جدا شدن از تخت را دارد و غالبا از جنس آهن، چوب یا PVC ساخته میشود. از این نرده میتوان برای حفاظت از بیمار، قرار دادن اطلاعات بیمار و مواردی از این دست استفاده کرد.
- حفاظ کنار تخت
برای حفاظت از بیمار است و جنس آن از آهن، آلومینیوم، چوب یا پلاستیک پروپرولین میباشد.
- چرخ
برای جابجا کردن تخت، در زیر آن تعبیه میشود.
- ترمز چرخ
برای ثابت نگاه داشتن تخت استفاده میشود.
انواع پوزیشن در تخت Surgery
منظور از پوزیشن نحوهی قرار گرفتن بیمار روی تخت است که ممکن است لازم باشد در هر عمل جراحی به گونهای متفاوت باشد. نحوهی درست قرارگیری بیمار، علاوه بر بالا بردن امنیت بیمار، به افزایش دقت جراح و کیفیت عمل جراحی نیز کمک میکند. در صورتی که بیمار دچار شرایط خاصی باشد یا عمل وی طولانی شود قرارگیری نامناسب روی تخت جراحی میتواند منجر به آسیب رسیدن به او بشود. برخی از مواردی که پوزیشن مورد نیاز را تعیین میکنند، شامل موارد زیر میشوند:
- نوع و مدت زمان عمل جراحی
- وضعیت سلامت بیمار
برخی از حالتهایی که ممکن است لازم باشد بیمار در طول جراحی در آن قرار بگیرد، عبارتند از:
- ترندلنبرگ
برای گردش خون بهتر، بیمار به پشت خوابیده و زاویهی پاهایش بین 15 تا 30 درجه بالاتر از سر او قرار میگیرد.
- ترندلنبرگ معکوس
برای تنفس بهتر، بیمار به پشت دراخوابیده و زاویهی پاهایش بین 15 تا 30 درجه پایینتر از پاهایش قرار میگیرد.
- صندلی قلبی (cardiac chair)
برای گردش خون و تنفس بهتر، تخت بیمار تقریبا به حالت صندلی در آورده میشود.
نکات مهم در رابطه با تخت جراحی
با توجه به پیشرفت علم پزشکی، لازم است تجهیزات آن نیز منطبق با نیاز روز طراحی شوند. برخی از نکاتی که میبایست در طراحی تختهای جراحی به آنها توجه کرد، عبارتند از:
- قابلیت تنظیم ارتفاع
- متناسب با جراحیهای پیشرفته
- قابلیت نصب قطعات اضافی
- دسترسی مناسب به محل جراحی برای جراح
- تشکهای جداشونده و قابل شست و شو
- رویهی تخت مقاوم با جنس آنتی استاتیک
- مجهز به پدال ترمز برای ثابت نگاه داشتن تخت
- راحتی بیمار که با عواملی مانند تعداد شکن در تخت، پشتیبانی از انواع وضعیت قرارگیری و مواردی از این دست سنجیده میشود.
- دسترسی مناسب جراح به محل مورد جراحی
- قابلیت حمل و نقل
- ایمنی بالا