بای پپ چیست؟
دستگاه بای پپ (BiPAP) که بی پپ نیز نامیده میشود، در واقع نوعی ونتیلاتور است که برای کمک به تنفس افراد مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دستگاه هوای متراکم را به کمک تیوب و ماسک یا نازال کانولا وارد ریه‌ها کرده و به کمک فشار هوا آن‌ها را باز می کند. به این روش غیرتهاجمی، ونتیلاسیون فشار مثبت نیز می‌گویند؛ زیرا به موجب آن فشار مثبت وارد راه هوایی فرد میشود. در دستگاه بای پپ ، برخلاف سی پپ که در آن فشار ثابت است، دو نوع فشار وجود دارد که با نام فشار دم (IPAP) و فشار بازدم (EPAP) شناخته می‌شوند. برای کمک به تنفس بهتر، معمولا فشار بازدم کمتر از فشار دم تنظیم میشود و به طور کل میزان این فشارها برای هر فرد با در نظر گرفتن شرایط وی و متناسب با نیازهایش تنظیم میشود تا روند بای‌پپ درمانی به آسانی انجام شود.
روش کار دستگاه بای پپ
همانطور که می‌دانیم پایین آمدن سطح اکسیژن در بدن می‌تواند منجر به مشکلات زیادی مانند سکته یا حملات قلبی شود، از این رو باید از کاهش اشباع آن در خون جلوگیری کرد. دستگاه بای پپ اندازه‌ی کوچکی دارد و به راحتی قابل جابجایی است. این دستگاه هوای محیط را به درون خود کشیده، آن را متراکم کرده و سپس از فیلترها عبور میدهد تا انواع باکتری و مواد آلرژی زا از آن جدا شود.
تیوب دستگاه از یک سر به بدنه‌ی دستگاه متصل شده و از سمت دیگر به ماسک روی صورت یا درون بینی فرد متصل میشود. موتور دستگاه هوای متراکم را به تیوب فرستاده و هوا را از طریق این تیوب از محفظه‌ی دستگاه به ماسکی که روی صورت بیمار است می‌رساند. سپس این هوا به راه هوایی رسیده و با فشار کنترل شده، وارد ریه‌ها میشود تا با باز شدن آن‌ها، اکسیژن کافی به بدن برسد و سطح آن پایین نیاید.
بای پپ را با چه تجهیزاتی می‌توان استفاده کرد؟
لازم به ذکر است، بای پپ را می‌توان همراه با تجهیزاتی مانند مرطوب کننده استفاده کرد تا کیفیت درمان افزایش پیدا کرده و از عوارضی مانند خشکی دهان جلوگیری شود. از دستگاه بای پپ علاوه بر درمانهای خانگی، به طور گسترده در مراکز درمانی مانند بخش مراقبت‌های ویژه و بخش ریکاوری در بیمارستانها استفاده میشود. به خاطر داشته باشید، برای خرید دستگاه بای پپ لازم است نسخهی پزشک داشته باشید که پس از معاینه و انجام آزمایشهای لازم مانند تست خواب و تست ریه، برای شما تجویز میشود.
اجزای دستگاه بای پپ
به طور کل قطعات دستگاه بای پپ شامل موارد زیر می‌شوند:
- بدنه ی اصلی دستگاه : هوا در این قسمت متراکم میشود.
- موتور دستگاه : برای انتقال فشار هوا به تیوب (لوله) استفاده میشود.
- تیوب (شلنگ اکسیژن) : از یک سر به دستگاه و از سر دیگر به ماسک متصل میشود.
- ماسک : انواع گوناگونی دارد که شامل ماسک تمام صورت و نازال کانولا می‌شوند.
- مرطوب کننده : از متعلقات بای‌پپ است و هوا را قبل از رساندن به بیمار مرطوب میکند تا از خشک شدن دهان و بینی جلوگیری شود.
نحوه استفاده از دستگاه بای پپ
پیش از شروع بای پپ درمانی لازم است دستگاه کالیبره شده و تنظیمات آن متناسب با شرایط بیمار انجام شود. برای استفاده از بای‌پپ، ماسک روی صورت یا درون بینی فرد قرار گرفته و فشار هوا پس از مرطوب شدن به وسیله‌ی دستگاه مرطوب کننده، به کمک تیوب به ریه منتقل میشود. برخی از افراد تنها هنگام خواب از این دستگاه استفاده می‌کنند، در حالی که ممکن است دستورالعمل استفاده از آن برای دیگران متفاوت باشد.
به خاطر داشته باشید هنگام استفاده از این دستگاه چیزی نخورید یا نیاشامید زیرا ممکن است وارد نای شود. به طور کل در صورت بروز هرگونه مشکل یا عوارض جانبی در راستای استفاده از دستگاه با پزشک و فروشندهی دستگاه مشورت کنید تا شما را راهنمایی کرده و توصیههای لازم را در اختیارتان قرار بدهند. لازم به ذکر است، استفاده‌ی بدون تجویز پزشک از بای پپ خطرات جبران ناپذیری دارد. همچنین، برای خرید انواع دستگاه کمک تنفسی مانند بای پپ، می‌بایست با پزشک خود در رابطه با نوع آن مشورت کرده و حتما آن را از فروشگاههای معتبر خریداری کنید.
انواع حالت برای دستگاه بای پپ
دستگاه بای پپ می‌تواند تنظیمات گوناگونی داشته باشد که برخی از آن‌ها عبارتند از:
- Spontaneous : در این حالت که به اختصار S نامیده میشود، تنظیم تنفس با خود بیمار است و فشار دم و بازدم از پیش تعیین میشود.
- Timed : حالتی است که در آن تنفس به طور خودکار تنظیم میشود.
- Spontaneous/Timed : در این حالت که به اختصار ST نامیده میشود، تنفس را می‌توان روی حالت timed، Spontaneous یا هر دو تنظیم کرد. در حالت timed یا همان T، تنفس به طور خودکار توسط دستگاه تنظیم میشود. در صورتی که تنظیمات روی حالت ST قرار بگیرد، تنفس همزمان به صورت اتوماتیک و فردی انجام میشود. در واقع، میزان مشخصی از تنفس در دقیقه برای فرد تعریف میشود و در صورتی که بیمار نتواند آن را به تنهایی انجام دهد، دستگاه با انجام عمل دم به صورت اتوماتیک، ریتم تنفسی بیمار را ثابت نگاه می‌دارد.
- Auto-BiPAP : در حالت اتوماتیک، دستگاه به طور خودکار و با در نظر گرفتن تجویز پزشک فشار دم و بازدم را تنظیم میکند. با این حال در صورتی که بنا به هر دلیلی مانند بروز تغییر در شرایط بیمار نیاز باشد میزان فشار تغییر داده شود، دستگاه تغییر مورد نیاز را ایجاد میکند.
- ASV : در این حالت می‌توان موارد گوناگونی مانند حجم هوا و سرعت انقباض و انبساط ریه را تنظیم کرد. در این حالت فشار متناسب با بدن بیمار به او وارد میشود. را عرضه می کند.
- VAPS : در حالت VAPS، حجم جاری در تنفس پیوسته‌ی بیمار بررسی شده و فشار متناسب با آن محاسبه میشود. این حالت خود بر دو نوع است:
- IVAPS (مکانیزم هوشمند اعمال حجم فشار متناسب)
- AVAPS (فشار حجمی میانگین)
کاربرد دستگاه بای پپ
بای پپ درمانی پس از معاینه توسط پزشک و انجام تست‌هایی مانند تست خواب یا آزمایشهای تنفسی مانند اسپیرومتری برای افرادی تجویز میشود که به نوعی دچار مشکلات تنفسی باشند. با این حال در صورتی که تنفس فرد بیش از اندازه ضعیف باشد، معمولا ونتیلاتورهای مکانیکی تجویز می‌شوند. دستگاه بای پپ با اعمال فشارهای گوناگون دم و بازدم، تنفس را برای بیمار آسانتر میکند. به طور کل، برخی از مشکلاتی که در روند درمان آن‌ها ممکن است از دستگاه بای پپ استفاده شود، شامل موارد زیر می‌شوند:
- اختلالات خواب مانند آپنه‌ی خواب
- بیماری‌های ریوی
- بیماری‌های مزمن انسدادی ریه (COPD)
- اختلالات تنفس پس از عمل‌های جراحی و در دوره‌ی ریکاوری
- بیماری‌های قلبی مانند بیماری نارسایی احتقانی قلب و بیماری عروق کرونر
- بیماری‌های عصبی-عضلانی
- سندروم هایپونتیلاسیون ناشی از چاقی
- ذات الریه (پنومونی)
- بیماری‌های عصبی
- آسم
مزایای دستگاه بای پپ
برخی از مزایای استفاده از این دستگاه عبارتند از:
- بهبود کیفیت در خواب
- افزایش سطح انرژی
- بهبود حالات روحی
- کاهش احتمال خطراتی همچون سکته
- افزایش سطح اکسیژن خون
- افزایش طول عمر
- بهبود علائم بیماری
- کاهش فشار خون
- تسهیل عمل بازدم در افراد
- بهبود روند تبادل گازها در بدن
- جلوگیری از هیپوکسمی
- کاهش خروپف در بیماران
- افزایش تمرکز
